HATO PHI DEI KIBA DON KA JINGSHITOM U BUDLUM?
Shaei lut kita kiba la koit na kane ka jingpang?
Ka jingpang budlum kadei kawei na ki jingpang kaba lah ban ktah ia ka jingbym biang ha ka rukom long jong ka met. Ka “World Spinal Cord Injury Day “, kaba la pynlong man Ia u snem ha ka 5 tarik September ha ka pyrthei baroh kawei, ka dei ka sngi ban rakhe bad ai jinkyrmen ia kiba ioh ia kane ka jingshitom. Ha kaba iadei bad ka World Health Organization (WHO) , kumba 250,000 haduh 500,000 ki briew ki don ia kane ka jingpang. Ha kane ka jylla jong ngi, ha kaba iadei bad ka jinglum jingtip jong une u snem, 2024, na ka 29,536 ki briew kiba don ki jingduna ha ki dkhot met jong ki, kumba 10, 451 kidei kiba la don ia kane ka jingpang , kata ka long kumba 35.4% jong ki PWDs lane People with Disabilities. Ka East Khasi Hills ka dei kawei na ki districts kaba bun tam ki briew kiba ioh ia kane ka jingpang haba ia nujor bad kiwei ki districts- kumba 21.33%. Kaei kaba la jia ia ki hadien ba lah mih na hospital?
Haba ngi peit ia ki briew kiba don ia kane ka jingpang Spinal Cord lane pang Budlum, kane ka jait jingpang ka lah ban pynring pynkhrew bad pyntlot ruh ia ki ha ka shi junom lane shiteng por. Kumta, ngi dei ban ai mynsiem ia ki khnang ba kin nym duh jingkyrmen. Bun na ki briew kiba duna ka dkhot met, ki pyrkhat ba kidei ki mawjynthut ha ka liang ka imlang-sahlang. Hato ki dei mo ban shah kren bein?
Lyngba ki byrta ki shula kaba khot, “Assume that I can”, kawei ka khynnah samla kaba kyrteng ka Madison Tevlin kadei kaba don ia ka Down Syndrome, ka lah shah niew bein ha ki kmie ki kpa, ha ki nonghikai ha skul bad ha ki coach, ba kan nym lah ban trei ban ktah, ne ban sah marwei ne ban thoh ban pule. Ka la ong ia ki ba lada kine baroh ka jingpyrkhat ka jong ki kan jia shisha, te pyrkhat lada kan da urlong shisha te ka lah ban im marwei, ka lah ban ialeh kai marwei, ban pule ban thoh marwei. “ Pyrkhat ba nga lah bad tharai ngan lah.” Kumta ka pyni ba ka lah shisha!
Kawei ka jingaksiden ia I Iarapbor Chyne ba 35 snem , ka lah pynkylla ia ka jingim jong I. I lah shah bat ha ka bor ding ilektrik ha ka por ba I trei, bad ki lah hap ban ot ia ki kti bad ki kjat jong I. Kum ha kane ka por, mano mano ruh kin don ha ka jingmut jingpyrkhat kaba khia. Tangba dei lyngba ka jingmut kaba skhem ka jong I ba I khlem duh jingkyrmen. Bad lyngba ka jingnoh synniang, I lah ban ioh ia ki prosthetic legs , ne ki kjat ba shu buh. Kane baroh ka dei ba im duh jingkyrmen. Bad ba kiwei ruh ki iohi ba I lah, na kata ka daw ba ma I ruh I pyni ba I lah. I Iarap mynta I lah trei na ing bad dei ma I ba kyrshan ia ka ing ka sem. Ym tang kata hynrei I pyrkhat ruh ba ha kawei ka sngi, ba I lah ban mareh.
Don bun kum kine ki jingjia kum I Iarap bad ki ngeit skhem ba ha kawei ka sngi ka jingphohsniew jong ki kan urlong.
Hangne ha PMR Centre, Laban, ka kynhun jong ngi ka kynthup ia I Physical Medicine and Rehabilitation doctor (MD PMR), ki Physiotherapists, ki Occupational therapists, I Counselling Psychologist bad I Medical Social Worker bad ki Lab technician. Kum ka kynhun, ngi angnud ban iarap ia ki nongpang ha ka liang ka met ka phad bad ha ka imlang sahlang. Ngin nym lah ban mutdur bad ban pyrkhat lada ngi don ka jingduna ha ka met. Na kata ka daw ka PMR Centre ka wan shakhmat ban iarap na ka bynta ki ba don ia ki jingpang budlum. Ka PMR Centre ka don ia ki kor technology kum ka Hydrotherapy ka ban iarap ia ka jingryntih ka met, nangta ka Visual Reality technology ka ban iarap ban sngewthuh ia ka jingtrei kam jong ka met bad kawei ka jingpynbha (Rehabilitation) kaba pura ka long ka SCI Training . Bad kham ia kata ruh, ngi don ruh ia ka jingiakynduh lang jong ki nongpang bad ia ki nongsumar jong ki. Khatduh eh, ngi iarap ruh ha ki liang ki kot ki sla ban pynrung kyrteng ia kiba don jingduna dkhot met khnang ba kin ioh ia ka jingiarap.
Ka PMR Centre ka shakri ban ai jingkyrmen ha ki nongpang bad ka jingpynkhiah ka long ha kaba bun rukom bad ba kim long marwei.
“ Ka Bym lah long ha u Briew hynrei ha u Blei ka long kaba lah.”- Mathiaos 19:26.